داشتم مقالۀ «تذکارهایی دربارۀ زبان و ادبیات در حوزههای علوم دینی» را میخواندم از جویا جهانبخش. به نکتۀ ارزشمندی برخوردم که مرا به یاد توصیۀ یکی از علما به طلبهای تازهوارد انداخت.
حضرت آقای حاج شیخ محمد تقی شریعتمداری به این طلبه گفته بود: «در طول تحصیل، از ادبیات منقطع نشوید. [مثلاً] هر روز اعراب یک آیه از قرآن را ببینید.»
اگر کسی بخواهد همین یک توصیه را عملی کند، ۶۲۳۶ روز به این کار اشتغال خواهد داشت، یعنی بیش از هفده سال! حال اگر کسی هفده سال و اندی، هر روز مقداری اندکی ادبیات بخواند، چه انسی با این دانش زیربنایی خواهد یافت؟ خدا میداند.
اینها را بگذاریم کنارِ درسنامههای آبرفتۀ ادبیات در حوزههای بهاصطلاح «فشرده»ی امروزی! بگذاریم کنارِ توصیه به «مجتهدنشدن» در ادبیات... . آنوقت روشن میشود که چرا مبلغان امروزی نمیتوانند روایتی ساده را از روی متن، درست بخوانند.
تکههایی از مقالۀ استاد جهانبخش را در ادامه میآورم:
تحصیل و تدریس دانشهای زبانی و ادبی، از زمانی که بر این بنده مکتوم است، منحصر به بخش آغازین و مقدماتی تحصیلات رسمی حوزوی گردیده است. این شیوه، هرچه و از هرکه هست، خطاست.
همانگونه که مهارت و آگاهی راسخ در فقه و اصول، طی سالها تحصیل متمادی و گذران ادوار مختلف و قرائت درسنامههای متفاوت حاصل میشود، آگاهیهای زبانی و ادبی نیز چنیناند، بلکه زمانخواهترند.
در مدارس آموزش و پرورش نیز فیالمثل دروس ریاضی یا ادبی، سالهای پیاپی و در مقاطع مختلف، پیوسته تدریس میشوند، با این تفاوت که بر عمقِ مطالب افزوده میشود و سطح درس ارتقا مییابد و دامنۀ آگاهیها فراختر میگردد.
بهعلتی که نمیدانم، در حوزهها از این شیوۀ صحیح در آموزشِ زبان و ادبیات تخطی شده است و اغلبِ طلاب در سالهای اشتغال به «سطح» و «خارج» از درس زبان و ادبیات فارغاند، بیآنکه از آن بینیاز باشند.
اصل مقاله را میتوانید از اینجا بردارید.