آوازِ درون

فکر می‌کنم اگر روزی بتوانم بر سرسخت‌ترین وسوسه‌ها هم غلبه کنم، آخرینشان این است: وسوسۀ انجام هم‌زمان دو یا چند کار. بس که یادمان داده‌اند باید یک گام جلوتر از زمان باشیم، در طول انجام هر کار، مشغول زمینه‌چینی برای کار(های) بعدیم. نتیجه می‌شود اینکه مرتب کار«ها»یی برای انجام داریم و چون می‌ترسیم زمان کم بیاوریم، تلاش می‌کنیم با هم انجامشان بدهیم.

انجام درست کار برای من، مستلزم «حضور» است؛ یعنی اگر در کاری حاضر نباشم، آن کار را انجام‌شده نمی‌دانم؛ شاید طی‌شده یا تمام‌شده بدانم، اما انجام‌شده، نه. مشغول‌شدن به چند کار‌، آن‌هم به‌صورت هم‌زمان، جلوِ حضور را می‌گیرد و نمی‌گذارد کارها انجام شوند. بنابراین معتقدم خیلی کم کار انجام می‌دهم. بودن اگر نباشد، انجامی هم در کار نیست.

گاه افسوس می‌خورم که این چه اباطیلی است که باید به‌اسم کتاب جامعه‌شناسی به خورد بچه‌های دبیرستان بدهم. کتاب آموزش‌وپرورش دست‌کم در بعضی قسمت‌ها، منبع نابی است برای بازتولید جهل مرکب. تنها چیزی که امیدبخش است، رویکرد عالمانۀ مدرسه است که دست معلم را برای کاستن از نقش کتاب در کلاس، باز گذاشته است. این شما و این هم بخشی از کتاب جامعه‌شناسی سال یازدهم انسانی. شما را به‌خدا، احمقانه‌تر از این هم می‌شود فرافکنی را تئوریزه کرد و نسلی را بی‌مسئولیت بار آورد؟

جناب مصطفای ملکیان می‌گوید: «من ذاتاً روحیۀ مریدشدن ندارم. پدرم از بچگی برای اینکه من و برادرم را از این روحیه دور نگه دارند، می‌گفتند من وقتی یک روحانی خیلی نورانی می‌بینم، اول نتیجه‌گیری[ای] که می‌کنم، این است که این روحانی الان از حمام آمده بیرون! نتیجه‌گیری دیگری نمی‌کنم.» (+)
همین است دیگر. وقتی رنگ تقدس به کسی/چیزی می‌زنیم که نباید بزنیم، نتیجه‌اش می‌شود اینکه دیگر یارای نقدکردنش را نداریم. یارای نصیحت‌کردنش، یعنی خیرخواهی برای او را هم نداریم. دیگر خیرش را نمی‌خواهیم؛ اگرنه کم‌وکاستی‌هایش را گوشزد می‌کردیم.

کار، کار آلمان است.

خب بگذار بگیرد.

چه فرقی می‌کند این پادشاه باشد یا آن؟

برای ما که می‌خواهیم یک لقمه نان بخوریم و سرمان را بگذاریم، چه هیتلر، چه روزولت، چه شاه.

خر همان خر است؛ فقط پالانش عوض می‌شود.

من ایرانی‌ام. دلم برای مملکتم می‌سوزد.

اما ببین چه وضعی شده که آدم می‌گوید بیایند بگیرند و از بدبختی نجاتش بدهند.

---

سمفونی مردگان، عباس معروفی

هنوز بوی عطر معلم دوم دبستانم را به‌خاطر دارم. اگر کسی همان ادکلن را زده باشد، فوراً می‌فهمم.

عطری که در سال‌های دبیرستان می‌زدم، هنوز از یادم نرفته است. درواقع ادکلن یکی از معلم‌ها بود که نامش را پرسیدم و تا سه‌چهار سال، شدم مشتری‌اش.

عطر موقع خواستگاری و این اواخر، عطری که در سفر زدم هم به‌یادم مانده است.

قدرت خاطره‌سازی عطر برایم به‌حدی است که فکر می‌کنم راه ماندگارکردن بعضی خاطرات در ذهنم، همین است که آن را با بوی عطری جفت‌وجور کنم.

کمی در اینترنت گشتم و این مطلب را پیدا کردم. همین نکته را تشریح کرده است.

ارباب سرت سلامت؛ اما عن‌قریب باز از این‌سو و آن‌سوی مملکت خبر می‌آید: فلان خانه بر اثر انفجار بنزین‌هایی که سکنه از ترس گرانی ذخیره کرده بودند، سوخت و خاکستر شد. می‌شود عین شب سهمیه‌بندی. یادت هست جماعت چه صفی کشیده بودند پشت پمپ بنزین‌ها؟ چرا؟ چرا ندارد قربان قدت. همین چند روز پیش یکی از همین نامسئولان در تلویزیون درآمد که خبر گرانی بنزین صحت ندارد و تکذیب می‌شود. خودت هم که می‌دانی، چیزی که تکذیب شود در این خراب‌آباد، به هفته نمی‌شود که تصدیق می‌شود؛ آن‌هم چه تصدیقی!

مادر زوجه می‌گفت آن وقت‌ها چون بنزین شده بود خدا تومان، از چهارراه پارک‌وی (بله ارباب، مستحضرید که آن وقت‌ها خبری از پل نبود) خلاص می‌کرده و یکراست تا خود توحید می‌رفته، بلکه کمتر بسوزاند آن لامسب را. این‌ها همین را می‌خواهند ارباب. ما هم که رمه‌ایم. باید بخواهیم.

بوق را برای این گذاشته‌اند که اگر دیدی کسی حواسش نیست، هشداری بدهی.

پس برای سلام و خداحافظی بوق نزن.

برای احوال‌پرسی بوق نزن.

برای اعتراض بوق نزن.

برای راه‌دادن و راه‌گرفتن بوق نزن.

برای مسافرزدن بوق نزن.

برای اینکه در را برایت باز کنند، بوق نزن.

برای اینکه همه بفهمند عروس می‌بری، بوق نزن.

برای پیروزی تیم ملی‌ات هم بوق نزن.

دربارۀ کتاب چگونه می‌نویسم؛ ۱۰۰ روش از ۱۰۰ نویسندۀ معاصر

در این کتاب، صد نویسنده می‌گویند که هر روز چگونه شروع به نوشتن می‌کنند. در میان آن‌ها دو نفر وجود ندارد که شیوۀ کارشان مشابه هم باشد. هریک از آن‌ها به‌شیوۀ خودش کار می‌کند. حرف تمام آن‌ها درمورد نوشتن است؛ اما شیوۀ هریک از آن‌ها خاص خودش است. هرکدام به‌مرور، روش کار مناسب خود را پیدا کرده است.

بخشی از معرفی پشت جلد

از این به‌بعد، وقتی بعد از مدتی کسی را ببینم که باورهایش تغییر زیادی کرده است، به این فکر می‌کنم که چه مسیر پرپیچ‌وخمی پشت سر گذاشته است. به این فکر نمی‌کنم که شب خوابیده و صبح که بلند شده، انسان دیگری بوده است.

به این فکر می‌کنم که چه نگرانی‌هایی از سر گذرانده و لابد چه سخت توانسته است از پس آن‌ها بربیاید. به این فکر نمی‌کنم که خوشی زیر دلش زده و به‌خاطر اوضاع زمانه است که این‌همه «رنگ» عوض کرده است.

به این فکر می‌کنم که چقدر با خودش و احتمالاً دیگران سروکله زده و خسته شده است. به این فکر نمی‌کنم که خواسته است خودش را در آغوش باز جماعتی جا کند یا اسم‌ورسمی به‌هم بزند یا از زدن ساز مخالف نصیبی ببرد.

چون کسی زاویه گرفت، باید که نیت کند که از این عزلت، شر خود از مردمان بازدارد و طلب سلامت کند از شر مردمان... و باید که هیچ بی‌کار نباشد... و مردمان به خویشتن راه ندهد و از اخبار و اراجیف شهر نپرسد، که هرچیز که بشنود، چون تخمی باشد که در سینه افتد و در میان خلوت سر از سینه برزند... و اخبار مردمان تخم حدیث نفس بُود.

کیمیای سعادت، «آداب عزلت».